بسم الله الرحمن الرحیم

* طرح حامی *(HAMI)

رویکردی جامع برای بازسازی روانی و فیزیکی ورزشکاران

علیرضا قدیری

مقدمه

ورزش همواره به عنوان یکی از ارکان مهم سلامت جسمی و روانی شناخته شده است، اما مصدومیت‌های ورزشی می‌توانند چالش‌های عمیقی فراتر از آسیب‌های فیزیکی ایجاد کنند. این صدمات نه‌تنها عملکرد ورزشی فرد را مختل می‌کنند، بلکه در بسیاری از موارد، تأثیرات روانی پایدار از جمله افسردگی، اضطراب، کاهش اعتمادبه‌نفس و حتی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را به همراه دارند.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین مصدومیت‌های ورزشی و اختلالات روانی در ورزشکاران طراحی شده است.

با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد سلامت روان داده‌های مربوط به وضعیت روانی افراد مصدوم جمع‌آوری و تحلیل می‌شود تا شدت و نوع اختلالات روانی مرتبط با آسیب‌های ورزشی مشخص گردد.

مطالعات نشان می‌دهند که ورزشکاران مصدوم، به‌ویژه آن‌هایی که دوره‌های طولانی‌مدت بهبودی را تجربه می‌کنند، در معرض اختلالات روانی قابل‌توجهی قرار می‌گیرند که می‌تواند روند بازگشت آن‌ها به میدان را با مشکل مواجه کند. 

نتایج مطالعه طرح حامی می‌تواند به مربیان، روانشناسان ورزشی و تیم‌های پزشکی کمک کند تا با نگاهی جامع‌تر به فرآیند بهبودی ورزشکاران بپردازند و علاوه بر ترمیم آسیب‌های جسمانی، سلامت روانی آن‌ها را نیز به عنوان عاملی کلیدی در بازگشت موفق به ورزش مورد توجه قرار دهند. 

مصدومیت ورزشی

مصدومیت ورزشی به هرگونه آسیب فیزیکی گفته می‌شود که در حین تمرین، مسابقه یا فعالیت‌های مرتبط با ورزش رخ می‌دهد.

این آسیب‌ها می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند ضربه مستقیم، استفاده بیش از حد از عضلات و مفاصل، تکنیک‌های نادرست، یا شرایط محیطی نامناسب باشند. مصدومیت‌های ورزشی نه‌تنها بر عملکرد ورزشی فرد تأثیر می‌گذارند، بلکه در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌توانند منجر به عوارض طولانی‌مدت جسمی و روانی شوند. 

انواع مصدومیت‌های ورزشی 

مصدومیت‌های ورزشی را می‌توان بر اساس ماهیت آسیب ، شدت و مدت زمان بهبودی به دسته‌های زیر تقسیم کرد: 

• طبقه‌بندی بر اساس ماهیت آسیب

 

الف) آسیب‌های حاد (Acute Injuries) 

این آسیب‌ها به‌صورت ناگهانی و در اثر یک حادثه مشخص (مانند ضربه، زمین‌خوردن یا پیچ‌خوردگی) رخ می‌دهند. مثال‌ها شامل: 

- شکستگی‌ها (Fractures) 

 دررفتگی مفاصل (Dislocations) 

- پیچ‌خوردگی و کشیدگی عضلات (Sprains & Strains) 

- آسیب‌های رباطی مثل پارگی ACL در زانو

- ضرب‌دیدگی و کوفتگی (Contusions) 

 

ب) آسیب‌های مزمن (Chronic/Overuse Injuries) 

این آسیب‌ها به‌تدریج و در اثر فشار مکرر روی یک بخش از بدن ایجاد می‌شوند. مثال‌ها شامل: 

- التهاب تاندون‌ها (تاندینیتیس، مانند تنیس البو) 

- سندرم استرس استخوانی (Stress Fractures) 

- بورسیت (التهاب کیسه‌های مفصلی) 

- آسیب‌های غضروفی (مثل پارگی منیسک) 

 

۲. طبقه‌بندی بر اساس شدت آسیب 

- خفیف (Mild): نیاز به استراحت کوتاه‌مدت دارد (مثل کشیدگی جزئی عضله). 

- متوسط (Moderate): باعث محدودیت قابل‌توجه در فعالیت می‌شود (مثل پارگی جزئی رباط). 

- شدید (Severe): نیاز به مداخله پزشکی یا جراحی دارد (مثل شکستگی باز یا پارگی کامل رباط). 

 

۳. طبقه‌بندی بر اساس مدت زمان بهبودی 

- کوتاه‌مدت (Short-term): بهبودی در کمتر از ۳ هفته. 

- میان‌مدت (Medium-term): بهبودی بین ۳ هفته تا ۳ ماه. 

- طولانی‌مدت (Long-term): بهبودی بیش از ۳ ماه یا نیاز به جراحی. 

عوامل مؤثر در بروز مصدومیت‌های ورزشی 

- عوامل درونی: سن، جنسیت، سطح آمادگی جسمانی، سابقه آسیب‌های قبلی. 

- عوامل بیرونی: نوع ورزش، تجهیزات نامناسب، سطح زمین بازی، گرم‌نکردن صحیح. 

 

اهمیت بررسی مصدومیت‌ها در پژوهش

از آنجا که نوع و شدت مصدومیت می‌تواند تأثیر مستقیمی بر سلامت روان ورزشکار بگذارد (مثلاً آسیب‌های طولانی‌مدت با افسردگی ارتباط قوی‌تری دارند)، درک این دسته‌بندی‌ها به تحلیل دقیق‌تر داده‌های شما کمک می‌کند. 

اختلالات روانشناختی چیست؟

” اختلالات روانشناختی” و یا بیماری روانی به مجموعه‌ای از مشکلات ، الگوهای رفتاری و بیماری‌های مرتبط با روان و ذهن می باشد که عملکرد روزانه و زندگی عادی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.  اختلالات روانشناختی دارای یک و یا تعدادی از نشانه‌ها و علائم می باشد که موجب ناراحتی، رنج برای خود فرد و یا حتی اطرافیان او می گردد.

اختلالات روانی در فرد با بروز علائم، نشانه ها و یا هر دو که در فرد بروز میکند تشخیص و دسته بندی میگردد.

دسته بندی اختلالات روانشناختی

جهت شناسایی و دسته بندی انواع اختلالات روانی ابتدا آشنایی با تعریف علایم و نشانه ها ضروری است.

علائم : به شاخص های قابل مشاهده در فرد علائم گفته می شود. بعنوان مثال گریه کردن، وجود تیک رفتاری علامت محسوب میگردد.

نشانه : به شاخص های ذهنی در فرد نشانه گفته می شود. بعنوان مثال احساس گناه در فرد

دسته بندی اختلالات روانشناختی بر اساس علایم، نشانه ها و یا وجود هر دو در فرد انجام میگیرد. اصلی ترین منبع دسته بندی اختلالات روانشناختی کتاب ” راهنمای آماری و شناختی اختلالات روانی (DSM) ” می باشد. آخرین نسخه از این راهنما DSM-5 است که در مه ۲۰۱۳ از سوی انجمن روان‌پزشکان آمریکا برای یکدست کردن نظام تشخیصی بالینگران حوزه بهداشت روان  منتشر شده است.هدف  DSM ارائه یک راهنمای کاربردی، کارا و قابل انعطاف در بیان اطلاعاتی است که مشاوره و روانشناس  بتواند به تشخیص دقیق و درمان اختلالات روانی کم

اختلالات روانی طبق دسته بندی انجمن روانپزشکی آمریکا شامل موارد زیر می‌باشند:

1. اختلالات رشدی عصبی

2. اختلالات طیف  اسکیزوفرنی و سایر اختلالات سایکوتیک (روان پریشانه)

3. اختلالات دو قطبی

4. اختلالات افسردگی

5. اختلالات اضطرابی

6. اختلالات وسواسی – جبری

7. اختلالات مرتبط با سانحه و عوامل استرس زا

8. اختلالات تجزیه ای

9. اختلالات علائم جسمی

10. اختلالات تغذیه و خوردن

11. اختلالات دفعی

12. اختلالات خواب و بیداری

13. اختلالات کژکاری جنسی ( اختلالات عملکرد جنسی)

14. نارضایتی جنسی

15. اختلالات کنترل تکانه، رفتارهای ایذایی و سلوک

16. اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد

17. اختلالات عصب شناختی

18. اختلالات شخصیت

19. اختلالات پارافیلی

منظور از اختلال روانشناختی در این مطالعه کدام دسته است

. افسردگی (Depression) 

   - احساس غم، ناامیدی و بی‌انگیزگی به دلیل دوری از فعالیت مورد علاقه. 

   - کاهش سطح سروتونین و دوپامین به دلیل کم‌تحرکی. 

   - مطالعات نشان داده‌اند که تا ۳۰٪ از ورزشکاران مصدوم، علائم افسردگی را تجربه می‌کنند.

۲. اضطراب (Anxiety) 

   - اضطراب بازگشت به ورزش (Return-to-Sport Anxiety): ترس از آسیب مجدد یا کاهش عملکرد پس از بهبودی. 

   - اضطراب اجتماعی: نگرانی از دست دادن موقعیت در تیم یا قهرمانی. 

   - حملات هراس (Panic Attacks) در موارد شدید.

۳. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) 

   - اگر آسیب همراه با حادثه تروماتیک (مثل شکستگی شدید یا آسیب نخاعی) باشد، ممکن است علائم PTSD مانند فلش‌بک، کابوس و اجتناب از ورزش ظاهر شود.

۴. اختلالات خواب (Sleep Disorders) 

   - بی‌خوابی (Insomnia) به دلیل درد جسمی یا استرس روانی. 

   - خوابِ بی‌کیفیت به دلیل کاهش فعالیت بدنی.

 

 

۵. کاهش اعتمادبه‌نفس و هویت‌یابی 

 - بسیاری از ورزشکاران بخشی از هویت خود را از ورزش می‌گیرند و آسیب می‌تواند منجر به بحران هویت شود.

   - ترس از "بی‌ارزش شدن" در صورت ناتوانی در بازگشت به سطح قبلی.

۶. وسواس فکری-عملی (OCD) در بازتوانی

برخی ورزشکاران در روند بهبودی، وسواس بیش‌ازحد در انجام تمرینات توانبخشی یا چک کردن مداوم آسیب پیدا می‌کنند.

۷. وابستگی به مسکن‌ها و سوءمصرف مواد 

 - در آسیب‌های شدید، احتمال اعتیاد به داروهای ضد درد (مثل اپیوئیدها) وجود دارد.

عوامل تشدیدکننده مشکلات روانی:

- مدت زمان مصدومیت: هرچه طولانی‌تر، فشار روانی بیشتر. 

- حمایت اجتماعی کم: عدم همراهی تیم، مربی یا خانواده. 

- سابقه اختلالات روانی قبلی. 

 

( بر اساس مطالعات انجام شده طی سی سال گذشته) تأثیر روانی مصدومیت‌ها می‌تواند بسیار گسترده و چندگانه باشد و از لحاظ شدت و نوع آسیب وابسته به شرایط مصدومیت و واکنش فرد متأثر ، متغیر باشد.

تأثیرات روانی مصدومیت‌ها را به طور کلی بررسی می‌کنیم:

1. استرس و اضطراب: مصدومیت‌ها معمولاً منجر به تجربه استرس و اضطراب در افراد می‌شوند. این استرس ممکن است ناشی از ترس از آسیب‌های بدنی، نگرانی درباره آینده، یا تغییرات در زندگی روزمره باشد.
2. افسردگی: برخی از افراد پس از مصدومیت به افسردگی دچار می‌شوند. این افسردگی ممکن است ناشی از محدودیت‌های فیزیکی، از دست دادن مهارت‌ها یا تغییر در تصور از خود باشد.
3. تغییر در تصویر بدنی: مصدومیت‌ها می‌توانند به تغییر در تصویر بدنی فرد منجر شوند. این تغییرات ممکن است به نوعی از افتخار به تنهایی و تشویق به تغییرات مثبت منتج شوند، یا باعث کاهش اعتماد به نفس شود.
4. مشکلات در روابط اجتماعی: برخی از افراد به دلیل مصدومیت‌های خود ممکن است با مشکلات در روابط اجتماعی روبرو شوند. این مشکلات می‌توانند به تنهایی، ایزوله‌شدن، یا درگیری در تنش‌های خانوادگی منجر شوند.
5. تأثیر بر کیفیت زندگی: مصدومیت‌ها می‌توانند به طور معمول تأثیر منفی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند. این تأثیر ممکن است شامل محدودیت در انجام فعالیت‌های روزمره، درد مزمن، و تغییر در سبک زندگی باشد.
6. تأثیر بر مسائل روان‌شناختی عمیق‌تر: بعضی مصدومیت‌ها ممکن است به تغییرات در مسائل روان‌شناختی عمیق‌تری منجر شوند، مثل تغییر در ارزش‌ها و باورها یا بهبود دیدگاه به زندگی و مرگ.

در نهایت، تأثیرات روانی مصدومیت‌ها به عوامل مختلفی مانند حمایت اجتماعی، مشاوره روان‌شناسی، و تشخیص و درمان مصدومیت وابسته است. مدیریت مصدومیت‌ها از طریق ترکیبی از حمایت فیزیکی و روانی می‌تواند به بهبود روانی افراد مصدوم کمک کند.

سوال پژوهش

آیا میتوانیم درمراحلی که ورزشکار بعد مصدومیت روبرو میشود آن ها را پیشگیری درمان کنترل کنیم؟

اهداف مطالعه

هدف مطالعه ما جمع آوری و گردآوری انواع مصدومیت های ورزشی و اختلال های شایع ناشی آن و راه حلی موثر بر آن است

جامعه و نمونه آماری ( روی چه کسانی و به چه تعدادی این مطالعه انجام شده)

جامعه ما تمام انسان هایی هستند که دچار مصدومیت شده اند و طبق جمع آوری اطلاعات در این مقاله انواع مصدومیت ها شناسایی شده اند و زمانی که فرد دچار میشود درگیر چه اختلال روانشناختی میشود

روش مداخله ای ( با چه روشی درمان کرده اید؟ اول چطوری بودند بعد چطوری شدند؟)

 

ابزار های پژوهش:

الف- آزمون سلامت روان که در این مطالعه آزمون (mmpi) است..

 

درمان روان‌شناختی و جسمانی مصدومان ورزشی با رویکرد خِرَددرمانی دکتر رسول کرد نوقابی و مداخلات حرکتی

با در نظر گرفتن توضحیات درباره ی مصدومایت های ورزشی و اختلال های روانی بعد از آن درمان باید ابعاد روان‌شناختی و فیزیولوژیکی فرد را به‌صورت هم‌زمان در نظر گیرد.

یکی از رویکردهای اصیل و نوین در روان‌شناسی ایران، خِرَددرمانی (Wisdom Therapy) است که توسط دکتر رسول کرد نوقابی تدوین شده است.

این رویکرد با تأکید بر بازگشت به عقلانیت، واقع‌گرایی، معناجویی و مسئولیت‌پذیری، فرد را قادر می‌سازد تا از بحران مصدومیت به‌عنوان فرصتی برای رشد روانی بهره‌برداری کند.

رویکرد خِرَددرمانی دکتر رسول کرد نوقابی در درمان مصدومان ورزشی

دکتر کرد نوقابی، خِرَد را توانایی اندیشیدن عاقلانه در شرایط دشوار تعریف می‌کند؛ مهارتی که انسان را به خودنظارتی، قضاوت متعادل، کنترل هیجانات و مسئولیت‌پذیری سوق می‌دهد. در این مدل، خِرَددرمانی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

۱. خِرَددرمانی عمومی

در این مرحله، تلاش می‌شود ورزشکار با اصول بنیادین خِرَد آشنا شود:

 • پذیرش واقعیت آسیب

 • مسئولیت‌پذیری نسبت به روند بهبودی

 • درک پویایی زندگی و اصل تغییر

 • فاصله گرفتن از تفکر افراطی، فاجعه‌انگار یا سرزنش‌گرانه

 • توسعه تفکر بلندمدت و معناگرا

 

۲. خِرَددرمانی شخصی

در این بخش، درمانگر با توجه به ویژگی‌های خاص روان‌شناختی ورزشکار، نوع آسیب، جایگاه حرفه‌ای و هیجانات غالب (مثل خشم یا ناامیدی) مسیر درمانی را شخصی‌سازی می‌کند. تمرکز بر اصلاح باورهای ناکارآمد، بازسازی تصویر ذهنی و آموزش گفت‌وگوی درونی خردمندانه، اساس این مرحله است.

 

هفت تکنیک خِرَددرمانی دکتر کرد نوقابی در بازتوانی روانی ورزشکاران

۱. بازشناسی افکار ناهنجار: ثبت افکار منفی (مثل «همه‌چیز تمام شد»)

۲. بازسازی شناختی: جایگزینی افکار منفی با تفسیرهای منطقی و واقع‌نگر

۳. تحلیل پیامدهای روانی و رفتاری افکار غیرخردمندانه

۴. تقویت گفت‌وگوی درونی حمایتی و سازنده

۵. آموزش مهارت‌های حل مسئله و تصمیم‌گیری عاقلانه

۶. تحمل‌پذیری هیجانات منفی و ناکامی‌های موقت

۷. ایجاد معنا از رنج: معنا دادن به مصدومیت به‌عنوان فرصتی برای درنگ، رشد، و بازتعریف مسیر حرفه‌ای

درمان تلفیقی: خِرَددرمانی + تمرینات ورزشی هدفمند

مطابق با پژوهش‌های روان‌فیزیولوژیک، ترکیب درمان‌های شناختی با فعالیت فیزیکی منظم، به بهبود خلق، کاهش نشانه‌های افسردگی و افزایش انگیزه کمک شایانی می‌کند. در بازتوانی روانی مصدومان، می‌توان با توجه به نوع اختلال روان‌شناختی، از برنامه‌های حرکتی خاص استفاده کرد:

 

نمونه بالینی: ورزشکار افسرده پس از آسیب ACL

 • مداخله روان‌شناختی: خِرَددرمانی برای بازسازی افکار، ارتقاء خودپنداره و تقویت معنابخشی

 • مداخله حرکتی: تمرینات هوازی سبک تا متوسط مانند پیاده‌روی سریع، تمرینات تنفس، و استفاده تعدیل‌شده از کراس‌فیت با تمرکز بر افزایش انگیختگی روانی و ایجاد حس پیشرفت فیزیکی

 

راهنمایی کلی درمان ورزشی در کنار روان‌درمانی

 

 

 

 

 

این مطالب تحت عنوان مروری بر ادبیات پژوهشی مطالعه شود

آسیب های ورزشی امروزه، آسیب ها جزء گریز ناپذیر فعالیت های ورزشی به شمار می روند . صحنه رقابت های ورزشی، تمرینات ورزشی و درگیری های ناشی از آن نیز همیشه آسیب هایی را به همراه داشته است.

 در جدیدترین پژوهش ها گزارش شده است که بیشترین انواع آسیب ها، شامل کشیدگی، پیچ خوردگی وشکستگی ها بودند

 . در پژوهشی دیگر، بیشترین میزان عوارض ، مربوط به آسیب های مفصلی و درحدود دو برابر مجموع سایر آسیب ها می باشد.

 آسیب های عضلانی در رتبه دوم شکستگیها در جایگاه سوم قرار گرفته اند.

در بین قسمتهای مختلف بدن

 اندام تحتانی ،%83

 اندام فوقانی%71

، سر و صورت%3

وتنه %1

از صدمات را به خود اختصاص داده اند و %78 از صدمات نیز به موضع خاصی ارتباط داده نشده و به صورت کلی اظهار شده است.

عدم آگاهی ورزشکاران و مربیان و عدم برنامه ریزی دقیق برای پیشگیری از آسیبهای ورزشی باعث گردیده است تا برخی از ورزشکاران زبده به دلیل مصدوم شدن

از ورزش کناره گیری کنند و یا به دلیل ترس و نگرانی از مصدومیت مجدد، نتوانند با انگیزه و رغبت مناسبی در صحنه رقابتهای ورزشی حاضر شوند

 

انواع آسیب های ورزشی آسیب های ورزشی به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می شود،

آسیب های حاد شامل مواردی است که زمینه آسیب وجود نداشته باشد و یک عضو بدن فرد در سلامت کامل به سر ببرد، اما به علت وارد شدن ضربه ای شدید و ناگهانی به آن بخش از بدن، او دچار آسیب شود. به عنوان نمونه پیچ خوردگی مچ پا، در رفتگی های شانه ا زانو، خراشیدگی، کبودی ها و کشیدگی عضالت یا شکستگی ها آسیب های حادی است که می تواند برای افراد

سالمی ایجاد شود که از قبل هیچ مشکلی نداشته اند.

در این موارد معمولا زمینه آسیب از قبل وجود داشته است؛ به این معنا که در قسمتی از سیستم عضالنی، اسکلتی بدن فرد دچار مشکلی بوده که به علت انجام فعالیت جسمی شدید و بیش از حد، آسیب کهنه دوباره بروز کرده و مانند مشکلی جدید نمایان می شود. کمردردها از جمله آسیب های مزمن است

 

آسیبهای ورزشی حاد

 مثل پیچ خوردگی ها، دررفتگی ها، کبودی ها، خراشیدگی ها، کشیدگی عضالت، رباطها، شکستگی ها، آسیب مغزی، کمر درد حاد، زانو درد حاد و سر درد معموالً به دنبال ضربه و تروما رخ می دهند.

 شایعترین آسیب و صدمه ورزشی حاد را کبودی ها و خراشیدگی ها تشکیل می دهند.

آسیب و درد مچ پا را شایع ترین آسیبهای ورزشی اسکلتی عضلانی محسوب می کنند و

 شایع ترین آسیب مچ پا هم پیچ خوردگی مچ پا می باشد که سبب درد پا می شود.

 نشانه های آسیبهای ورزشی حاد عبارتند از: درد شدید و ناگهانی

تورم

عدم توانایی در تحمل وزن بدن روی اندام تحتانی

 حساسیت در لمس ناحیه

 عدم توانایی در حرکت مفصل در تمام دامنه حرکتی آن

 ضعف شدید اندام

در رفتگی یا شکستگی قابل مشاهده

انواع شایع آسیب های ورزشی

 کشیدگی و پارگی های عضالت و رباطها :صدمات وارد بر رباط یا لیگامنت را اسپرین می نامند. هنگامی که فشار وارد بر رباط بیش از توانایی تحمل آن باشد تارهای رباط یا محل اتصال آن دچار صدمه خواهد شد وظیفه لیگامنت جلوگیری از حرکات غیر طبیعی مفصل بوده وضمناً به مفصل اجازه میدهد که حرکات طبیعی خود را انجام دهد)

(.علل ایجاد کشیدگی رباط ها عمدتاً - ضربات هستند که سبب جابجایی استخوانها از هم در محل مفصل و کشیدگی رباط یا پارگی آنها می شوند. این کشیدگی ها 8 درجه دارند که درجه 4 آن کشیدگی خفیف و درجه 8 آن پارگی کامل رباط است.

نواحی از بدن که بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند عبارتند از مچ پا، زانو و مچ دست است. مثالً کشیدگی رباط های عضالت جمع کننده انگشتان در محل مچ دست از علل شایع درد دست در ورزشکاران است. عالئم ایجاد sprain شامل درجات مختلفی از حساسیت در لمس محل، درد، التهاب، تورم و عدم توانایی در حرکت عضو یا مفصل و یا شلی مفصل و ناپایداری آن است.Strain به آسیب و کشیدگی واحد عضله – تاندون گفته می شود که اغلب در اثر مقاومت در برابر فشارهای کششی در اثر انقباض شدید عضالنی در ورزش های

غیر تماسی ایجاد می گردد. کشش بیش از حد سبب پارگی جزئی در واحد عضله – تاندون می شود. عالئم و نشانه های آن شامل درد، اسپاسم عضله و فقدان قدرت عضله، در درجات شدید پارگی عضله)پایگاه تخصصی بدنسازی4814،

(. -7 آسیب های زانو:آناتومی مفصل زانو از اتصال استخوان ران، درشت نی و کشگک تشکیل شده است

. حرکات زانو عبارتند از خم شدن و باز شدن حرکت های فرعی مفصل زانو عبارتند از: چرخش داخلی و خارجی . حرکات چرخش داخلی و چرخش خارجی به مقدار ناچیزی در مفصل زانوصورت می گیرد . حرکات خم شدن و باز شدن در قسمت باالی می نیسک انجام می گیرد، در صورتی که چرخش داخلی و چرخش خارجی در قسمت زیر می نیسک انجام می گیرد . در حرکت چرخش مفصل زانو لقمه داخلی نقش بیشتری را در مقایسه با لقمه خارجی ایفا می نماید، بنابراین می نیسک داخلی بیشتر در معرض ضرب و شتم قرار می گیرد)

خداداد:4831، 33(.بخاطر ساختمان پیچیده و متراکم و نیز تحمل وزن بدن مفصل زانو شایعترین مفصلی است که دچار صدمه ورزشی می شود. هر ساله حدود 33 میلیون نفر در آمریکا بخاطر مشکالت زانو معاینه می شوند

.آسیب های زانو می تواند خفیف یا شدید باشد از آسیب های خفیف می توان به زانوی دوندگان ) درد و حساسیت در لمس جلوی و پائین زانو ( و التهاب تاندون ها و رباط های زانو نام برد.آسیبهای شدید زانو شامل آسیب های استخوانی و غضروفی ) غضروف مفصلی و مینسک ها ( و آسیب های شدید و پارگی های رباطهای زانو ) رباط های صلیبی قدامی و خلفی و رباط های جانبی خارجی و جانبی داخلی ( می باشد.آسیب دیدگی و صدمات زانو عمدتاً بدنبال چرخش زانو رخ می دهد اما می تواند بواسطه اصابت ضربات، افتادن روی پاها از ارتفاع، پریدن نادرست و دویدن های طوالنی و گرم کردن نامناسب روی دهد)

پایگاه تخصصی بدنسازی4814،

درد ساق بدنبال ورزش ) splint shin) :آناتومی قسمتی از بدن که بین زانو و مچ پا قرار دارد ساق پا نامیده می شود این قسمت از بدن از استخوان های درشت نی، نازک نی و بافت های نرم تشکیل شده است. استخوان های این قسمت توسط بافت های نرم احاطه می شوند)خداداد:4831، 13

(.درد ساق در هنگام ورزش مسئله شایعی است. درد معموال-ً در جلوی قسمت تحتانی ساق پا و نزدیک مچ و یا در سمت داخلی ساق رخ می دهد. این عارضه در دوندگان مشاهده میشود و معموال ناشی از شکستگی های استرسی یا خونرسانی ناکافی است.ریسک فاکتورهای این عارضه عبارتند از :– تمرین بیش از حد– روش دویدن نادرست– تمرین های کششی نادرست– گرم کردن ناکافی– دویدن یا پریدن بر روی سطح سخت– کفش نا مناسب ورزشی)

پایگاه تخصصی بدنسازی4814،(. -1

 آسیب های تاندون آشیل: استرین تاندون آشیل در بین ورزشکاران بسیار عمومیت دارد. استرین تندون آشیل به دلیل کمبود هماهنگی بین عضالت آگونیست و آنتاگونیست نیز صورت می گیرد. دورسی فلکشن بیش از اندازه منجر به استرین تندون آشیل می شود. استرین تندون آشیل ممکن است بسیار جزئی یا بسیار شدید اتفاق افتد . استرین بسیار شدید می تواند کشیدگی زائده ای ناقص و یا کامل و یا پارگی ناقص و یا کامل تندون آشیل باشد . فردی که دچار استرین بسیار شدید تندون آشیل شده است در قسمت خلفی مچ پا درد بسیاری را احساس می کند و ضمناً ضعف بسیار در هنگام پلنتار فلکشن پا از عالئم استرین تندون آشیل است)

(. آشیل تاندون عضله پشت ساقی است و در پشت مچ پا قرار دارد و مچ پا را به عقب می کشد و بطور شایعی دچار آسیبهای ورزشی می شود. طی روند پیری و نیز طی تمرین بیش از اندازه در ورزش این تاندون می تواند دچار التهاب شود. این امر تاندون را مستعد آسیب و پارگی در اثر اصابت ضربه می کند، از سویی بعلت درد ناشی از التهاب فرد از آن پا کمتر استفاده نموده و دچار تحلیل عضالنی و استعداد به صدمات ورزشی دیگر از ناحیه پا می شود.

عمدتاً آسیبهای ورزشی تاندون آشیل در افراد میانسال و مسنی که بصورت گاهگاه ورزش می کنند رخ می دهد. اغلب در اثر افزایش ناگهانی شتاب حرکت دویدن و نیز در هنگام حرکات پرشی فرد دچار آسیب می گردد)

شکستگی ها : در ورزش دو نوع شکستگی داریم:a- شکستگی حادb- شکستگی مزمن ) stress fracture)

شکستگی حاد:ناشی از اعمال ضربه مستقیم به استخوان است. می تواند از نوع ساده )

شکستگی ساده استخوان با کمترین آسیب به بافت نرم اطراف ( و یا ترکیبی ) بیرون زدگی استخوان شکسته از سطح پوست ( باشد. اغلب شکستگی های حاد اورژانس بحساب می آیند و باید به سرعت درمان شوند بخصوص نوع ترکیبی که در معرض عفونت زخم قرار دارد.

شکستگی مزمن ) fracture stress ) :عمدتاً - در پا و ساق و بخصوص در ورزش هایی که تماس تکرار شونده با سطح زمین وجود دارد دیده می شود در ژیمناستیک، ورزشهای رزمی، دو میدانی شایعتر است. اصوالً در این نوع شکستگی واضح استخوانی نمی بینیم بلکه شکستگی ها ریز و کوچک بوده و خود را با درد استخوان در هنگام اعمال نیرو روی استخوان نشان می دهد. البته گاهی هم تورم و حساسیت در لمس محل داریم

 در رفتگی ها: تغییر محل دو سر استخوانی که در مجاورت یکدیگر قرار گرفته وتشکیل مفصل را داده اند دررفتگی نامیده می شود. زمانی که بعضی از رباط ها عملکرد خود را ازدستبدهند دررفتگی اتفاق خواهد افتاد زیراکه رباط ها طوری طرح ریزی شده اند که از تغییر محل و حرکت غیرطبیعی جلوگیری می نمایند. وقتی که دو سر استخوان هایی که مجاور یکدیگر قرار گرفته اند به مقدار کمی نسبت به یکدیگر تغییر محل پیدا نمایند در این صورت دررفتگی ناقص اتفاق افتاده است. همراه با اسپرین حاد و پارگی رباط سر استخوان ها از یکدیگر جدا شوند. اگر نیرو آن قدر ادامه داشته باشد که سر استخوان کامالً از جای خود تغییر محل بدهد در این صورت دررفتگی کامل به وقوع پیوسته است.همراه هر دو حالت دررفتگی عملکرد رباط از بین خواهد رفت

در رفتگی ها عمدتاً در ورزش های تماسی ) فوتبال، بسکتبال و ... ( و نیز ورزش هایی که در آنها کشش های شدید به اندام وارد می شود رخ می دهد. به ترتیب شیوع مفصلهای شایع عبارتند از: شانه، آرنج، مچ دست)

 

 

 

منابع

این منابع ترکیبی از مطالعات روانشناسی ورزشی و روانپزشکی عمومی هستند:

1. کتاب‌های تخصصی روانشناسی ورزشی 

- Weinberg, R. S., & Gould, D. (2018). *Foundations of Sport and Exercise Psychology* (7th ed.). Human Kinetics. 

  - فصل‌های مرتبط با استرس، آسیب‌های ورزشی و سلامت روان ورزشکاران. 

- Arvinen-Barrow, M., & Walker, N. (Eds.). (2017). *The Psychology of Sport Injury and Rehabilitation*. Routledge. 

  - تمرکز ویژه بر واکنش‌های روانی به آسیب‌های ورزشی و مداخلات درمانی. 

2. مقالات علمی 

- Putukian, M. (2016). The Psychological Response to Injury in Student-Athletes: A Narrative Review with a Focus on Mental Health. *British Journal of Sports Medicine*, 50(3), 145-148. 

  - بررسی پاسخ‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب پس از آسیب در ورزشکاران. 

- Wippert, P. M., & Wippert, J. (2018). *Perceived Stress and Prevalence of Traumatic Stress Symptoms Following Athletic Injury*. Journal of Sport Rehabilitation, 27(3), 279-287. 

  - مقایسه استرس پس از آسیب ورزشی با اختلالات استرس معمول. 

- Brewer, B. W. (2012). *Psychology of Sport Injury Rehabilitation*. In S. Murphy (Ed.), *Handbook of Sport and Performance Psychology* (pp. 404-424). Oxford University Press. 

  - تحلیل تفاوت‌های روانشناختی بین آسیب ورزشی و سایر شرایط.

 

3 . راهنماهای تشخیصی (DSM-5-TR و ICD-11) 

- American Psychiatric Association. (2022). *Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders* (5th ed., Text Revision). 

  - معیارهای تشخیصی برای اختلالات اضطرابی یا افسردگی ناشی از شرایط پزشکی (مثل آسیب ورزشی). 

- World Health Organization. (2019). *ICD-11: International Classification of Diseases*. 

  - کدهای مرتبط با "اختلالات روانی ناشی از عوامل فیزیولوژیکی یا فیزیکی". 

 4  منابع آنلاین معتبر 

- وبسایت انجمن روانشناسی آمریکا (APA): www.apa.org 

  - جستجوی کلیدواژه‌هایی مانند *sport injury psychology* یا *athlete mental health*. 

- پایگاه PubMed: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed 

  - مقالات با کلیدواژه‌های: 

    - *Psychological response to sports injury* 

    - *Depression in athletes post-injury* 

5.  منابع فارسی (در صورت نیاز) 

- کتاب "روانشناسی ورزشی" ترجمه دکتر سید محمدکاظم واعظ موسوی (انتشارات حتمی). 

  - فصل‌های مربوط به استرس و آسیب‌های ورزشی. 

- مقاله "بررسی تأثیر آسیب ورزشی بر سلامت روان ورزشکاران" (مجله علوم ورزشی ایران). 

 

عنوان

انواع آسیب های ورزشی و عوامل مرتبط با آن

نویسنده : الحسینی سیدمحمدحسین

همایش ملی تحولات علوم ورزشی در حوزه، سلامت، پیشگیری و قهرمانی

اطلاعات دوره سال: 1395

انواع و فراوانی آسیب های ورزشی

نویسندگان راهبرکه خاژاله علیرضا | شجاع الدین سیدصدرالدین

نشریه مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق)

اطلاعات دوره سال: 1389 دوره: 12 شماره: 5صفحات: 96-96