اختلال روانی مهمی که همه باید درباره آن بدانند.
سایکوز (Psychosis) و نوروز (Neurosis) دو دسته اصلی اختلالات روانی هستند که تفاوتهای مهمی دارند
رقیه امجدیان
روانشناس
تعریف سایکوز (Psychosis)
سایکوز اختلالات شدید روانی است که در آن فرد ارتباط خود را با واقعیت از دست میدهد.
علائم: شامل هذیانها (باورهای غلط که بر اساس شواهد واقعی نیستند)، توهمها (شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند)، افکار ناپیوسته و رفتارهای غیرطبیعی.
اختلالات مرتبط : اسکیزوفرنی، اختلال دو قطبی (در دورههای شیدایی)، و برخی انواع افسردگی شدید. - درمان: عمدتاً از داروهای ضد روانپریشی، همراه با رواندرمانی استفاده میشود.
نوروز (Neurosis)
تعریف: نوروز به اختلالات روانی اشاره دارد که در آن فرد با مشکلات روانی و عاطفی روبرو است، اما هنوز قادر به حفظ ارتباط با واقعیت است
علائم: شامل اضطراب، افسردگی، وسواس، فوبیا، و اختلالات مرتبط با استرس
اختلالات مرتبط : اختلالات اضطرابی، افسردگی، اختلال وسواسی-اجباری (OCD)، اختلالات شخصیتی. - درمان: معمولاً شامل رواندرمانی (مانند CBT) و در برخی موارد استفاده از داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی.
تفاوتها
- شدت اختلال: سایکوز بسیار شدیدتر از نوروز است و فرد با واقعیت قطع رابطه میکند، در حالی که در نوروز فرد هنوز ارتباط خود را با واقعیت حفظ میکند.
- نوع علائم: سایکوز شامل هذیانها و توهمها است، در حالی که نوروز بیشتر به اضطراب، افسردگی و وسواس مربوط میشود.
- درمان: درمان سایکوز عمدتاً دارویی است، در حالی که نوروز بیشتر از طریق رواندرمانی درمان میشود.
به طور کلی، سایکوز و نوروز هر دو نیاز به تشخیص و درمان حرفهای دارند، اما شدت و نوع درمان آنها متفاوت است.
تفاوتهای سایکوز و نوروز: تحلیل جامع
در روانپزشکی، اختلالات روانی به دو دسته بزرگ سایکوز (Psychosis) و نوروز (Neurosis) تقسیم میشوند. این دو دسته اختلال تفاوتهای اساسی در نشانهها، شدت، و روشهای درمان دارند که به تفصیل به آنها میپردازیم.
سایکوز (Psychosis)
تعریف سایکوز:
به وضعیتهای روانی اشاره دارد که در آن فرد دچار از دست دادن تماس با واقعیت میشود. این اختلال معمولاً با تغییرات شدید در فکر، ادراک، و رفتار همراه است.
علائم اصلی
- هذیانها (Delusions): باورهای ثابت و نادرستی که با شواهد واقعی مطابقت ندارند
انواع هذیانها شامل هذیانهای پارانوئید (احساس تحت تعقیب بودن)، هذیانهای بزرگمنشی (احساس داشتن قدرتهای ویژه) و هذیانهای جسمانی.
- توهمها (Hallucinations): تجربههای حسی نادرست که در غیاب محرک خارجی رخ میدهد.
شایعترین توهمها شامل شنیدن صداها (توهم شنوایی)، دیدن چیزهای غیر واقعی (توهم بینایی)، و تجربههای لمسی نادرست (توهم لمسی).
- افکار ناپیوسته (Disorganized Thinking): عدم توانایی در تفکر منسجم و منطقی.
ممکن است شامل پرش از یک موضوع به موضوع دیگر بدون ارتباط منطقی باشد.
- رفتارهای غیرطبیعی (Abnormal Behavior): رفتارهای عجیب و غریب یا نامناسب.
ممکن است شامل فعالیتهای حرکتی غیرعادی، بیحرکتی (کتاتونیا)، و واکنشهای احساسی ناپیوسته باشد.
اختلالات مرتبط
- اسکیزوفرنی (Schizophrenia): یک اختلال مزمن روانی که با هذیانها، توهمها، افکار ناپیوسته و اختلالات رفتاری همراه است.
- اختلال دو قطبی (Bipolar Disorder): در فاز شیدایی میتواند شامل نشانههای سایکوتیک باشد.
- افسردگی سایکوتیک (Psychotic Depression): نوعی افسردگی شدید که با نشانههای سایکوتیک همراه است.
علل
- زیستی: عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز مانند دوپامین.
- ژنتیکی: سابقه خانوادگی سایکوز
- محیطی: عوامل استرسزا، تروما، مصرف مواد مخدر.
درمان
- داروهای ضد روانپریشی (Antipsychotics): کاهش نشانههای سایکوتیک.
- رواندرمانی: مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) برای کمک به مدیریت افکار و رفتار.
- درمانهای حمایتی: شامل حمایت اجتماعی و توانبخشی
تعریف نوروز (Neurosis)
به اختلالات روانی اشاره دارد که فرد با مشکلات روانی و عاطفی مواجه است، اما هنوز توانایی حفظ تماس با واقعیت را دارد این اختلالات معمولاً با اضطراب و نگرانی بیش از حد همراه هستند.
علائم اصلی
- اضطراب (Anxiety):
نگرانی و تنش بیش از حد و بدون دلیل واضح
علائم فیزیکی شامل تپش قلب، تعریق، لرزش.
- افسردگی (Depression):
احساس غم و اندوه پایدار، بیارزشی، و از دست دادن علاقه به فعالیتهای روزانه.
علائم فیزیکی شامل تغییرات در اشتها و خواب.
- وسواس (Obsessions) و اجبار (Compulsions):
افکار، تمایلات یا تصاویر ذهنی تکراری و ناخواسته (وسواس).
رفتارهای تکراری و اجباری برای کاهش اضطراب (اجبار).
- فوبیا (Phobia):
ترس شدید و غیرمنطقی از یک شیء، فعالیت یا موقعیت خاص.
اختلالات مرتبط
- اختلالات اضطرابی (Anxiety Disorders): مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال پانیک، اختلال اضطراب اجتماعی.
- اختلال افسردگی عمده (Major Depressive Disorder).
- اختلال وسواسی-اجباری (Obsessive-Compulsive Disorder - OCD).
- اختلالات شخصیتی (Personality Disorders): مانند اختلال شخصیت مرزی
علل
- روانی-اجتماعی: استرس، تروما، الگوهای تفکر منفی.
- ژنتیکی: عوامل وراثتی ممکن است در ایجاد این اختلالات نقش داشته باشند.
- زیستی: عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین و نوراپینفرین.
درمان
- رواندرمانی:
رفتاردرمانی شناختی (CBT): تغییر الگوهای تفکر و رفتار منفی
رواندرمانی بین فردی (IPT): تمرکز بر روابط و نقشهای اجتماعی.
- داروها:
ضد اضطرابها (Anxiolytics): کاهش علائم اضطراب.
ضد افسردگیها (Antidepressants): بهبود خلق و کاهش علائم افسردگی.
- درمانهای تکمیلی: تکنیکهای آرامسازی، مدیتیشن، و تمرینات تنفسی.
مقایسه جامع
ویژگی ها |
سایکوز (Psychosis) |
نوروز (Neurosis) |
تماس با واقعیت |
قطع تماس با واقعیت |
حفظ تماس با واقعیت |
شدت اختلال |
شدید |
ملایم تا متوسط |
نوع علائم |
هذیانها، توهمها، افکار ناپیوسته، رفتارهای غیرطبیعی |
ضطراب، افسردگی، وسواس، فوبیا |
علت اصلی |
یستی، ژنتیکی، محیطی |
روانی |
درمان |
داروهای ضد روانپریشی، رواندرمانی، درمانهای حمایتی |
رواندرمانی، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی، درمانهای تکمیلی |
این تحلیل جامع به شما کمک میکند تا تفاوتهای کلیدی بین سایکوز و نوروز را بهتر درک کنید و بتوانید در تحقیق دانشگاهی خود به شکلی دقیق و جامع این موضوع را پوشش دهید.
هیستری (Hysteria) و اختلالات سایکوسوماتیک (Psychosomatic Disorders)
هیستری و اختلالات سایکوسوماتیک دو مفهوم مرتبط در روانپزشکی هستند که به تجربههای روانی و فیزیکی مرتبط با استرس و اضطراب میپردازند. در اینجا به توضیح جامع هر دو موضوع پرداخته میشود.
تعریف هیستری (Hysteria)
هیستری به اختلالاتی اشاره دارد که در آن فرد واکنشهای عاطفی شدید و ناپایدار را نشان میدهد که اغلب با علائم جسمانی غیرقابل توضیح همراه است. این اصطلاح تاریخی بوده و در حال حاضر به عنوان اختلال تبدیل (Conversion Disorder) یا اختلال شبه جسمی (Somatic Symptom Disorder) شناخته میشود.
علائم
- علائم جسمانی غیرقابل توضیح:
علائم جسمانی که با وجود بررسیهای پزشکی دلیل فیزیکی واضحی برای آنها یافت نمیشود.
شامل فلج، کوری، یا از دست دادن حس.
- واکنشهای عاطفی شدید:
احساسات و واکنشهای احساسی شدید و اغلب ناپایدار.
تمایل به جلب توجه و رفتارهای دراماتیک.
- اختلالات حسی و حرکتی:
مشکلات در حرکت یا حس که نمیتوانند توسط بیماریهای عصبی توضیح داده شوند.
شامل فلج موضعی، لرزشها، و مشکلات تعادلی.
علل
- روانی: واکنش به استرس یا تروما.
- اجتماعی: الگوهای یادگیری از محیط و فرهنگ.
- زیستی: عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز
درمان
- رواندرمانی:
رفتاردرمانی شناختی (CBT): کمک به تغییر الگوهای تفکر و رفتار.
رواندرمانی بین فردی (IPT): تمرکز بر روابط و نقشهای اجتماعی.
درمانهای دارویی: در مواردی که اضطراب یا افسردگی همراه باشد.
تعریف اختلالات سایکوسوماتیک (Psychosomatic Disorders):
اختلالات سایکوسوماتیک به شرایطی اطلاق میشود که در آن عوامل روانی و عاطفی باعث بروز یا تشدید علائم جسمانی واقعی میشوند. این اختلالات نشاندهنده ارتباط نزدیک بین ذهن و بدن هستند.
علائم
- علائم جسمانی واقعی:
شامل درد، خستگی، مشکلات گوارشی، سردرد، و مشکلات قلبی که با استرس یا عوامل روانی تشدید میشوند.
علائم جسمانی قابل مشاهده و قابل اندازهگیری هستند.
- تشدید علائم توسط عوامل روانی:
علائم جسمانی که با استرس، اضطراب، یا افسردگی بدتر میشوند.
واکنشهای جسمانی به استرس روانی مانند تپش قلب یا درد معده.
اختلالات مرتبط:
اختلالات گوارشی: مانند سندروم روده تحریکپذیر (IBS).
اختلالات قلبی: مانند درد قفسه سینه غیر قلبی.
اختلالات پوستی: مانند اگزما و پسوریازیس که با استرس تشدید میشوند.
علل
- روانی: استرس، اضطراب، افسردگی.
- فیزیولوژیکی: واکنش بدن به عوامل استرسزا.
- اجتماعی: فشارهای زندگی و محیطی.
درمان
- رواندرمانی:
رفتاردرمانی شناختی (CBT): کاهش استرس و تغییر الگوهای تفکر منفی.
رواندرمانی بین فردی (IPT): مدیریت روابط و نقشهای اجتماعی.
- درمانهای دارویی:
ضد اضطرابها: کاهش علائم اضطراب
ضد افسردگیها: بهبود خلق و کاهش علائم افسردگی.
تکنیکهای مدیریت استرس: مدیتیشن، تمرینات تنفسی، و تکنیکهای آرامسازی.
مقایسه هیستری و اختلالات سایکوسوماتیک
ویژگی |
هیستری (Hysteria) |
اختلالات سایکوسوماتیک (Psychosomatic Disorders) |
علائم اصلی |
علائم جسمانی غیرقابل توضیح، واکنشهای عاطفی شدید |
علائم جسمانی واقعی، تشدید شده توسط عوامل روانی |
علت اصلی |
عوامل روانی و اجتماعی |
عوامل روانی و فیزیولوژیکی |
تشخیص
|
علائم جسمانی بدون دلیل فیزیکی واضح |
علائم جسمانی با تشدید توسط استرس و عوامل روانی |
درمان |
رواندرمانی، رفتاردرمانی شناختی، درمانهای دارویی |
رواندرمانی، رفتاردرمانی شناختی، ضد اضطرابها و ضد افسردگی |
در مجموع، هیستری و اختلالات سایکوسوماتیک نشاندهنده تعامل پیچیده بین ذهن و بدن هستند و هر دو نیازمند رویکردهای چندگانه برای درمان و مدیریت علائم میباشند.