ویژه نامه آسمان هشتم (به مناسبت سال روز ولادت امام رضا علیه السلام)
ویژه نامه آسمان هشتم (به مناسبت سال روز ولادت امام رضا علیه السلام)
امام هشتم شیعیان حضرت علی بن موسی الرضا (ع) روز یازدهم ذیقعده سال 148 هـ. ق در مدینه دیده به جهان گشود. دوران امامت آن حضرت 20 سال بود که با سه تن از حکمرانان مستبدّ عباسی، یعنی هارون، امین و مأمون معاصر بود. مامون به فکر آن افتاد که با طرح واگذاری خلافت یا ولایتعهدی به شخصیتی مانند امام رضا علیه السلام، پایه های لرزان حکومت خود را تثبیت کند. امام رضا علیه السلام با ظرافت عملی بی مانند، روشی اتخاذ کرد که هم خواسته ی مامون تامین نشود، و هم سراسر بلاد پهناور اسلام به حق نزدیک شوند.
شناسنامه امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام هشتمین امام شیعه اثنا عشری است و پیامبر(ص) نام وی را به صراحت ذکر فرموده: علی فرزند موسی، فرزند محمد، فرزند علی، فرزند حسین، فرزند علی، فرزند ابوطالب که درود خدا بر همه آنان باد.
کنیه اش ابوالحسن است.
برخی از لقبهایش عبارتند از رضا، صابر، زکی، ولی.. .
نقش انگشتریش: حسبی الله، یا به روایت دیگر ماشاء الله، لا قوة الا بالله.
زادگاهش در مدینه به سال 148 هجری بود. یعنی در همان سالی که جدش امام صادق(ع) در گذشت و این نظر بیشتر علما و تاریخ نویسان است.
تاریخ وفات امام رضا(ع)، بنا به گفته علمای و مورخان بزرگ، سال 203 هجری در طوس بوده است.
تاریخ زندگی امام رضا علیه السلام
148 قمری: میلاد با برکت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام در مدینه.
170 قمری: آغاز خلافت هارون الرشید.
179 قمری: زندانی شدن امام موسی کاظم علیه السلام برای بار دوم به دستور هارون الرشید.
183 قمری: شهادت امام موسی بن جعفر علیه السلام، پس از چند سال حبس در زندان هارون الرشید، و آغاز امامت امام رضا علیه السلام.
194 قمری: اختلاف و درگیری امین و مأمون.
195 قمری: تولد امام جواد علیه السلام در مدینه؛ درگیری سپاه مأمون به فرماندهی طاهر بن حسین با لشکر امین به فرماندهای علی بن عیسی و پیروزی طاهر و مرگ علی بن عیسی.
198 قمری: آغاز خلافت مأمون؛
200 قمری: نخستین سفر امام جواد علیه السلام همراه پدر بزرگوارش به مکه برای زیارت خانه خدا؛ احضار امام رضا علیه السلام به مرو از سوی مأمون و هجرت امام از مدینه به مرو از راه بصره.
201 قمری: معرفی امام رضا علیه السلام به عنوان ولیعهد از سوی مأمون؛ هجرت حضرت فاطمه معصومه علیها السلام از مدینه به سوی خراسان و بیماری حضرت در ساوه و رحلت او در قم.
203 قمری: شهادت امام رضا علیه السلام، در خراسان به دست مأمون.
امام رضا علیه السلام در یک نگاه
سیره سیاسی امام رضا (ع) پیش از ولایت عهدی
هجرت امام رضا علیه السلام به ایران
هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو در سال 200ق/195ش بود. امام حج تمتع آن سال را به جای آورد و در هنگام طواف حج، امام جواد(ع) (220 ـ 195ق) با وی بود. امام جواد در آن هنگام شش ساله بود.
امام رضا(ع) در نیمه محرم (سال 201ق/195ش) قبر رسول خدا(ص) را زیارت کرد و با آن حضرت وداع گفت.
در جغرافیای خط سیر امام رضا(ع) از مکه و مدینه و پایان سفر ایشان به طوس و سرخس و سرانجام مرو، اختلافی نیست، اما در حد فاصل بین این دو خط سیر، چند دیدگاه وجود دارد. با جمع بندی روایات، به سه خط سیر عمده می توان دست یافت:
الف ـ مدینه، بصره، اهواز، فارس، یزد، نیشابور، طوس، سرخس و مرو.
ب ـ مدینه، نجف، بغداد، قم، ری، سمنان، آهوان، نیشابور، سرخس و مرو.
ج ـ مدینه، مکه، بصره، اهواز، دزفول، اصفهان، یزد، طبس، نیشابور، طوس، سرخس و مرو.
همگام با امام از نیشابور تا مرو
امام رضا علیه السلام و ولایتعهدی بدعهدان
مامون پس از آنکه برادرش امین را نابود کرد و بر مسند حکومت تکیه زد، در شرایط حساسی قرار گرفت، زیرا موقعیت او بویژه در بغداد که مرکز حکومت عباسی بود و در میان طرفداران عباسیان که خواستار «امین» بودند و حکومت مامون را در «مرو» با مصالح خود منطبق نمی دیدند، سخت متزلزل بود. و از سوی دیگر شورش علویان تهدیدی جدی برای حکومت مامون محسوب می شد، و نیز ممکن بود ایرانیان هم به یاری علویان برخیزند چون ایرانیان به حق شرعی خاندان امیر مؤمنان علی علیه السلام معتقد بودند، و در ابتدای کار بنی عباس هم داعیان عباسی برای سرنگونی بنی امیه از همین علاقه ی ایرانیان به خاندان پیامبر و دودمان امیر مؤمنان استفاده کرده بودند.
مامون که مردی زیرک و مکار بود، به فکر آن افتاد که با طرح واگذاری خلافت یا ولایتعهدی به شخصیتی مانند امام رضا علیه السلام پایه های لرزان حکومت خود را تثبیت کند، زیرا امیدوار بود که با مبادرت به این کار بتواند جلوی شورش علویان را بگیرد، و موجبات ضایت خاطر آنان را فراهم سازد، و ایرانیان را نیز آماده پذیرش خلافت خود نماید.
پیداست که تفویض خلافت یا ولایتعهدی به امام فقط یک تاکتیک حساب شده ی سیاسی بود، و گرنه کسی که برای حکومت، برادر خود را به قتل رسانده بود، و نیز در زندگی خصوصی خود از هیچ فسق و فجوری ابا نداشت ناگهان چنان دیانت پناه نمی شد که از خلافت و لطنت بگذرد، و بهترین شاهد مکر و تزویر مامون نپذیرفتن امام از او است. چرا که اگر مامون در گفتار و کردار خود صادق می بود هرگز امام از بدست گرفتن زمام خلافت که جز امام هیچکس صلاحیت آن را ندارد طفره نمی رفت.
ولایتعهدی امام رضا علیه السلام
مساله ولایتعهد امام رضا علیه السلام
نقش ولایت عهدی امام رضا(ع) در یک نگاه
ولایت عهدی امام رضا علیه السلام در یک نگاه
انگیزه های مامون از پیشنهاد ولایتعهدی به امام رضا(ع)
ضرورت های سیاسی در دعوت امام رضا (ع) به خراسان
تحلیلی بر قیام های علویان در دوران امام رضا علیه السلام و ارتباط آن با ولایتعهدی
برخوردهای دوگانه مامون پس از ولایتعهدی امام رضا علیه السلام
سیره سیاسی امام رضا علیه السلام
امام رضا (ع) در تمام سال های امامت خود نسبت به آگاه سازی مردم سکوت نکرده و تا آنجا که قدرت و امکان دارد در بیداری عمومی نسبت به شرایط سیاسی زمانه تلاش می کند. بدین ترتیب، ادعای مأمون در اظهار دوستی با خاندان پیامبر (ص) حتی با اصرار بر پذیرش ولایت عهدی از سوی امام (ع) نیز در جلب تودۀ مردم تأثیر چندانی ندارد.
یکی از اقدامات امام رضا (ع) در این زمینه، حفظ نظام سیاسی جامعه بر اساس اصول اسلام و سیرۀ نبوی است؛ لذا با همین هدف، شرط خواندن نماز عید فطر را عمل به سنت رسول الله (ص) قرار می دهد.
این موضع گیری بدان معناست که روش مأمون در امور سیاسی و حکومت داری، به خلاف سیره و روش پیامبر (ص) است. به طوری که حتی در امور بسیار سادۀ مذهبی و عبادی نیز این شیوه کنار گذاشته شده و تنها ظاهری از دین باقی مانده است. بدین گونه، مأمون که می کوشد با بهره گیری از روش های مختلف به نظام سلطنتی خود مشروعیت بخشد، با مشکلاتی روبرو می گردد.
یکی دیگر از استراتژی های آن حضرت (ع) در زمینۀ بیداری اذهان عمومی، تبیین و تثبیت حقانیت اهل بیت (علیهم السلام) است که در هر مجلس و محفلی از آن یاد می کند. بیانات مفصل امام رضا (ع) راجع به بحث امامت، نمونه ای از تلاش آن حضرت (ص) در این خصوص است. روایات مربوط به نشانه های امامان (علیهم السلام)، صفات، فضل یا رتبۀ آنها، محور سخنان آن حضرت (ع) است. به عنوان نمونه، در روایتی از عبدالعزیز بن مسلم نقل شده که آن حضرت (ع) پس از ورود به مسجد جامع مرو و مشاهدۀ اختلاف مردم در مورد مباحث امامت، به ایراد سخن پرداخته، پس از ذکر آیاتی از قرآن در این باب، ضمن توصیف امام، نقش ایشان در حیات دنیوی و اخروی بشر را تبیین می کند.
سبک زندگی سیاسی امام رضا (ع) در برخورد با حاکمان
سبک سیاسی امام رضا علیه السلام با حکومت
ابعاد نارضایتی امام رضا (ع) از پذیرش ولایت عهدی با تکیه بر ادعیه صحیفه رضویه
واکاوی سبک زندگی دینی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام رضا (ع)
سیره فرهنگی و تبلیغی امام رضا علیه السلام
ترجمه آثار علمی بیگانگان از زمان امویان شروع شد و در عصر عباسیان بویژه در زمان هارون و مأمون به اوج خود رسید. (همانگونه که در این زمان وسعت کشور اسلامی به بالاترین حد خود در طول تاریخ رسید) مأمون نامه ای به پادشاه روم نوشت و مجموعه ای از علوم قدیم و آثار ارسطو را درخواست کرد.
به دنبال نهضت ترجمه آنچه مایة نگرانی بود اینکه در بین این مترجمان افرادی متعصب و سرسخت از مذاهب دیگر مانند زردشتی، صائبی، نسطوری، برهمنهای هند، رومیان وجود داشتند و این فرصتی بود برای نشر افکار مسموم خود و القاء آن به جوانان و افراد ساده دل و همین طور محتوای خود این کتب نیز می توانست شبهاتی به همراه داشته باشد.
امام رضا علیه السلام با آگاهی از این خطر و با حضور فعال در جلسات بحثهای علمی که توسط مأمون برگزار می شد، سعی کردند جلو هرگونه انحراف احتمالی را بگیرند و برتری اهل بیت علیهم السلام را نشان دهند.
این مناظرات فراوان است و شیخ صدوق در «عیون اخبارالرضا» و علامه مجلسی در جلد 49 بحارالانوار و استاد عزیزالله عطاردی در کتاب مسند الامام الرضا جلد دوم آورده اند مهمترین این مناظرات عبارت است از:
مناظره با جاثلیق (پیشوای عیسویان)، مناظره با رأس الجالوت (پیشوای یهود)، مناظره با هربز اکبر (پیشوای زردشتیان)، مناظره با عمران صائبی (از پیروان حضرت یحیی علیه السلام)،مناظره با سلیمان مروزی (عالم بزرگ علم کلام در خطة خراسان)، مناظره با علی بن محمد بن جهم (ناصبی و دشمن اهل بیت)، مناظره با ارباب مذاهب مختلف در بصره.
نیم نگاهی به جریان های فکری - کلامی دوران امام رضا(ع) و شیوه های برخورد با آن ها
امام رضا علیه السلام و فرهنگ ولایت
بررسی کتاب فقه الرضا علیه السلام
روش گفتگو و مناظره های امام رضا علیه السلام
امام رضا(ع) همواره در مناظرات علمی خویش به این نکته توجه داشت که جانب عدل و انصاف رعایت شود و این نکته را به خصم خود نیز گوشزد می کرد. تأکید امام بر این مسئله حاکی از این است که اصولاً بدون رعایت این نکته، روند مناظره از هدف و مقصود که کشف حقایق و رفع ابهامات و جهالت هاست؛ دور می گردد و جز سردرگمی و جهالت بیشتر نتیجه ای در بر نخواهد داشت. به عنوان مثال حضرت در یکی از مناظرات خویش با شخصی به نام عمران صابی می فرماید: «بپرس ولی انصاف را از دست مده و از سخن باطل و فاسد و منحرف از حقّ بپرهیز» و یا در مناظره امام و جاثلیق چنین آمده است که وقتی او از امام می خواهد تا دو شاهد عادل نصرانی بر نبوت پیامبر شهادت دهند، امام رضا(ع) خطاب به وی چنین می فرماید که: «اکنون انصاف را رعایت کردی ای نصرانی»
امام رضا(ع) در مناظرات و گفتگوها، علاوه بر اینکه خود جانب انصاف و عدالت را رعایت می نمود، طرف مقابل را نیز به رعایت این فضیلت اخلاقی توصیه و تشویق می کرد. رعایت انصاف و عدالت در هنگام گفتگو و مناظره علاوه بر این که به ارتقاء سطح مناظره و جذابیت آن کمک می کند، تنش ها و دشمنی ها را می زداید و مناظره را به گفت وگویی ثمربخش و موفق تبدیل می سازد به نحوی که اختلافات و کج فهمی ها را از بین برده و دوستی و محبت و همبستگی را به ارمغان می آورد.
ویژگی ها و محورهای مناظرات امام رضا(ع)
شیوه مناظره در مناظرات امام هشتم علیه السلام
روش شناسی مناظره های امام رضا علیه السلام
اهداف مأمون از مناظرات و پیروزی امام رضا علیه السلام
مناظرات امام هشتم علیه السلام و دفاع از اهل بیت علیهم السلام
اخلاق مناظره علمی در سیرۀ امام رضا علیه السّلام
سیره اخلاقی امام رضا علیه السلام
«ابراهیم بن عباس »می گوید:«هیچگاه ندیدم که امام رضا علیه السلام در سخن بر کسی جفا ورزد، و نیز ندیدم که سخن کسی را پیش از تمام شدن قطع کند، هرگز نیازمندی را که می توانست نیازش را بر آورده سازد رد نمی کرد، در حضور دیگری پایش را دراز نمی فرمود، هرگز ندیدم به کسی از خدمتکاران و غلامانشان بدگوئی کند، خنده ی او قهقهه نبود بلکه تبسم بود، چون سفره ی غذا به میان می آمد همه ی افراد خانه حتی دربان و مهتر را نیز بر سفره ی خویش می نشاند و آنان همراه با امام غذا می خوردند. شبها کم می خوابید و بیشتر بیدار بود، و بسیاری از شبها تا صبح بیدار می ماند و به عبادت می گذراند، بسیار روزه می داشت و روزه ی سه روز در هر ماه را ترک نمی کرد، کار خیر و انفاق پنهان بسیار داشت، و بیشتر در شبهای تاریک مخفیانه به فقرا کمک می کرد.
«محمد بن ابی عباد»می گوید: فرش آن حضرت در تابستان حصیر و در زمستان پلاسی بود لباس او-در خانه- درشت و خشن بود، اما هنگامیکه در مجالس عمومی شرکت می کرد (لباسهای خوب و متعارف می پوشید) و خود را می آراست.
علی بن موسی الرضا (ع) و سبک زندگی اسلامی در روابط اجتماعی
اخلاق و رفتار امام رضا علیه السلام
فرهنگ نماز در سیره امام رضا(ع)
اصول اخلاقی مدیران و دیدگاه امام رضا (ع)
الگوسازی مواجهه حوزه های علمیه با فضای مجازی به ابتنای سیره امام رضا علیه السلام
چند داستان از زندگی امام رضا (ع)
تکه های خورشید (داستان های کوتاه از زندگی امام رضا (ع))
امام رضا علیه السلام تنبیه می کند
برگهایی از دفتر فضائل و کرامات امام رضا علیه السلام
پیشوایان معصوم شیعه هر کدام به نوبه خود سرچشمه کمالات و منبع فضایل و صفات عالی انسانی محسوب می شوند. نه تنها شیعه بلکه افراد و گروه های مختلفی که با آن بزرگان در ارتباط بوده اند به این نکته اذعان دارند. حتی مخالفین و معاندین آنان گاهی در لابلای سخنان خویش این حقیقت را ابراز کرده اند. یکی از کارگزاران حکومتی مامون به نام رجاء بن ضحاک - که مامور آوردن امام هشتم علیه السلام از مدینه به خراسان بود - می گوید: هنگامی که امام رضاعلیه السلام را به دستور مامون از مدینه به خراسان آوردم، مامون از رفتار و حالات و خصوصیات وی از من سؤالاتی کرد و من آنچه را که در طول سفر و در اوقات شبانه روز از علی بن موسی الرضاعلیه السلام دیده بودم به خلیفه گزارش دادم. مامون به من گفت: «ای پسر ضحاک! این شخص بهترین، داناترین و عابدترین فرد روی زمین است، آنچه را که از فضائل و مناقب و صفات والای او دیده ای نزد کسی فاش نکن.»
ائمه اطهارعلیهم السلام معدن علم و سرچشمه دانش حکمت و اخلاق و معارف عالی انسانی بوده و به تمام علوم مورد نیاز بشر آگاهی کامل دارند. به فرموده امام هشتم علیه السلام تمام نیازمندی های فرزندان آدم در نزد امام معصوم علیه السلام می باشد، و جمیع علوم مختلف بشری نزد آن هاست.
قطره ای از دریای عنایات حضرت رضا علیه السلام
امام رضا به روایت اهل سنت(1) (2) (3) (4)
پژوهشی عرفانی و اخلاقی پیرامون مقام «رضا» به مناسبت میلاد امام رضا علیه السلام
طی الارض امام رضا علیه السلام و دیدار با مردم بصره و کوفه
معارف اعتقادی در بیان عالم آل محمد علیهم السلام
با توجه به لزوم شناخت امام دوازدهم و لزوم جلوگیری از حیرت و سرگردانی شیعه در شناسایی منجی موعود، امام رضا(ع) در احادیث متعددی، گاه به نقل از پدران و اجداد طاهرینش تا رسول گرامی اسلام(ص) و گاه بدون نقل از ایشان به معرفی سلسله نسب آن امام می پرداختند.
از جمله در یکی از روایتهایی که امام رضا(ع) به واسطه پدران بزرگوار خود از رسول گرام اسلام(ص) نقل می کنند، چنین آمده است:
من سرور آفریده های خدای عزّوجلّ هستم؛ من از جبرئیل، میکائیل، اسرافیل، حاملان عرش، همه فرشتگان مقرب خدا، و پیامبران مرسل خدا برترم؛ من صاحب شفاعت و حوض شریف [ کوثر] هستم. من و علی دو پدر این امتیم؛ هر کس که ما را شناخت خدای عزّوجلّ را شناخته است و هر که ما را انکار کند، خدای عزّوجلّ را منکر شده است. دو سبط این امت و دو سید جوانان اهل بهشت، حسن و حسین، از [ فرزندان] علی اند و از نسل حسین نه امامند که پیروی از آنان پیروی از من و نافرمانی از آنها نافرمانی از من است. نهمین نفر از این امامان، قائم (برپا دارنده) و مهدی آنان است.
کاربرد عقل در شناخت توحید از نگاه عالم آل محمد
نیایش هایی از امام رضا علیه السلام
مقایسه پیامبر و امام از دیدگاه امام رضا(ع)
وجه مشترک انبیاء و امــــــــــــام
مکتب حسینی از منظر امام رضا (ع)
موعود در کلام و بیان امام رضا (ع)
دعای حضرت امام رضا (ع) برای حضرت صاحب الزمان(عج)
دعای حضرت امام رضا علیه السلام برای امام زمان عجّل اللّه تعالی فرجه
سبک زندگی اسلامی در کلام امام رضا علیه السلام
امام رئوف، حضرت اباالحسن علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیة والثناء به حضرت عبدالعظیم حسنی(علیه السلام) فرمودند: ای عبدالعظیم، سلام مرا به دوستان برسان و به آن ها بگو:
شیطان را به دل های خویش راه ندهند.
در گفتار خویش، راست گو باشند و امانت را ادا کنند.
از جدال و نزاع بیهوده ای که سودی برایشان ندارد، دوری کنند و خاموشی را پیشه خود سازند.
به همدیگر روی آورند و به دیدار و ملاقات هم بروند «فان ذلک قربه الی» زیرا این کار موجب نزدیکی به من است.
آنان خود را به دشمنی و بدگویی با یکدیگر مشغول نسازند، زیرا با خود عهد کرده ام که اگر کسی چنین کاری انجام دهد و دوستی از دوستانم را ناراحت کند یا به خشم آورد، خداوند را بخوانم تا او را در دنیا با شدیدترین عذاب ها مجازات کند و در آن سرا نیز از زیان کاران خواهد بود.
به ایشان بگو: همانا پروردگار، نیکوکارانشان را آمرزیده و از خطای گنه کارانشان درگذشته است، مگر کسانی که به خدا شرک ورزیده یا دوستی از دوستانم را آزرده، یا کینه آن ها را به دل بگیرد.
به درستی که خداوند او را نخواهد بخشید تا آن که از کردار ناشایست خویش دست بکشد.
هرگاه از این اعمال نادرست دوری گزیند، آمرزش خدا را شامل خود گردانیده است.
وگرنه، روح ایمان از قلبش بیرون رفته و از ولایت ما خارج گشته است و بهره ای از ولایت ما نخواهد برد «و اعوذبک من ذلک»(منبع: الاختصاص/247؛ بحار/71/230؛ به نقل از افق حوزه - افق پارسایی 3)
شاخص های مکتب اخلاقی امام رضا (ع)
خانواده و روابط همسران از دیدگاه حضرت امام رضا(ع)
تکالیف والدین نسبت به فرزندان از منظر امام رضا(ع)
مروری بر اندیشه های اقتصادی امام رضا(ع)
بایسته های مدیریت از نگاه امام رضا «ع»
صفات و فضایل شیعه در کلام امام رضا (ع)
هشت نکته از زندگی هشتمین خورشید
اخلاق مسلمانی درکلام امام رضا (ع)
چند گفتار از امام رضا علیه السلام
موجبات قطع رحم در کلام امام هشتم (علیه سلام )
اصحاب و یاران امام رضا علیه السلام
ابن شهر آشوب در مناقب گوید: دسته ای از مصنفان از آن حضرت روایت نقل کرده اند مانند: ابو بکر خطیب در تاریخش و ثعلبی در تفسیرش و سمعانی در رساله اش و ابن معتز در کتابش و نیز عده ای دیگر.
جنابذی در معالم العترة گوید: عبد السلام بن صالح هروی و داود بن سلیمان و عبد الله بن عباس قزوینی و طبقه آنان از امام رضا (ع) روایت نقل کرده اند.
همچنین ابن شهر آشوب در مناقب گوید: از راویان موثق آن حضرت احمد بن محمد بن ابو نصر بزنطی و محمد بن فضیل کوفی ازدی و عبد الله بن جندب بجلی و اسماعیل بن سعد احرص اشعری و احمد بن محمد اشعری و از اصحاب آن حضرت حسن بن علی خزاز مشهور به وشاء و محمد بن سلیمان دیلمی بصری و علی بن حکم انباری و عبد الله بن مبارک نهاوندی و حماد بن عثمان ناب و سعد بن سعد و حسن بن سعید اهوازی و محمد بن فضل رجحی و خلف بصری و محمد بن سنان و بکر بن محمد ازدی و ابراهیم بن محمد همدانی و محمد بن احمد بن قیس بن غیلان و اسحاق بن معاویه خصیبی از آن حضرت روایت نقل کرده اند.
کسانی که از امام رضا (ع) روایت نقل کرده اند
اشعار دعبل در خدمت امام رضا علیه السلام
زیارت امام رضا علیه السلام
محبت و دلبستگی شدید مؤمنان به رسول خدا و اهل بیت او - علیهم السلام - از ویژگیها و امتیازهای مومنان است آنان. همواره از ژرفای جان به اهل بیت عشق می ورزند و در پی دستیابی به رضایت آنان هستند و طبیعی است که محبت به آنان جلوه ها و آثار گوناگونی در زندگی دارد و زیارت مرقدهای پاک و نورانیشان در زمره مهم ترین آن جلوه هاست. اگر حتی یک روایت در فضیلت زیارت معصومان - علیهم السلام - صادر نشده بود، ادب در برابرآنان، مومنان را وا می داشت به زیارت حرم های مطهرشان مشرف شوند و افزون بر عرض ارادت و شیفتگی خود از دریای معنویت بی بدیل و ناپیدا کرانه آنها جرعه ها نوشند و روح خود را با نزدیک ساختن به آن ارواح بلند و بی نظیر شاداب سازند.
در روایات رسیده از پیامبر خدا و اهل بیت - علیهم السلام - درباره فضیلت زیارت معصومان - علیهم السلام - و آداب آن و گروهی از عبادات و احکام حرمشان روایات متعدد و متنوعی از معصومان - علیهم السلام - رسیده است که محدثان بزرگ در ثبت و ضبط آنها کوشیده اند.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم: پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد، هیچ گرفتار و گنه کاری او را زیارت نکند جز این که خداوند گرفتاری او را برطرف سازد و گناهانش را ببخشاید.
امام رضا علیه السلام: کسی که با دوری راه سرا و مزارم را زیارت کند، روز قیامت در سه جا [برای دستگیری] نزد او خواهم آمد و او را از بیم وگرفتاری آن موقفها رهایی خواهم بخشید: هنگامی که نامه ها [ی اعمال] به راست و چپ پراکنده شود، نزد صراط و نزد میزان [هنگام سنجش اعمال]
فضیلت و پاداش زیارت امام رضا (علیه السلام )
ثواب زیارت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام
نگاهی به سیره بزرگان سنّی و شیعه در زیارت قبر امام رضا علیه السلام
نگاهی به سیره علما در زیارت امام رضا علیه السلام
در آستان جانان
هر انسانی که به بارگاهی مقدس و حرمی مثل حرم امام رضا وارد می شود، ابتدای امر، احساس آرامش می کند. بیش از هر چیز روح و روان آدمی، حالت و شرایط مطلوب و ایده آلی پیدا می کند؛ این همان ناخودآگاه انسان هاست.
همه ی ما وقتی به این اماکن شریف وارد می شویم، به واسطه ی احساس نیازی که داریم، روح بلندی پیدا می کنیم. احساس می کنیم ارتباط عمیق تری بین ما و امام معصوم پیش آمده، بی هیچ تلاشی. این ارتباط، آن قدر ساده و دلنشین برقرار می شود که ما به سرعت احساس سبکی می کنیم این حس، خیلی حسّ خوبی است که آدمی در این دنیای وانفسا - که پر از آلودگی است - به مأمنی برسد که در آنجا احساس آرامش کند؛ احساس کند، به او توجّه شده، دارد پاک می شود. این همان ارتباط معنوی است که زیارت برای ما بوجود می آورد و ما را به پرواز در می آورد و به جوهره ی اصلی خودمان - که «انسان» بودن است - نزدیک می کند؛ جوهری ناب و فطرت پاکی که خداوند در مابه ودیعه نهاده است. اینها همه احساسی است که در ما - همه ی اقشار - ایجاد می شود.
راستی! احساس شما هنگام زیارت حرم نورانی حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع) چیست؟!
حرم مطهر رضوی و نگاهی به رویدادهای مهم آن
برکات حضور امام رضا علیه السلام در ایران
از جمله رویدادها و جریانات مهمی که در تاریخ ایران از جایگاه و منزلت والایی برخوردار است، سفر امام رضا(ع) به ایران و استقرار ایشان در مرکز خلافت، یعنی مرو(خراسان) در جایگاه ولایتعهدی می باشد. هر چند این سفر با اصرارهای مأمون، خلیفة وقت عباسی، صورت پذیرفت؛ اما در عمل دارای آثار و پیامدهای درخشانی است.
از نتایج پربار دوران اقامت علی بن موسی(ع) در مرو، فراهم شدن زمینه رشد و گسترش تشیع در خراسان بود. مردم خراسان که از پیش دوستدار خاندان رسالت بودند، پس از حضور آن حضرت محبت و ارادتشان به اهل بیت(ع) و علویان بیشتر شد، به گونه ای که مدفن امام رضا(ع) یکی از پایگاه های مهم تشیع در طول تاریخ درآمد و بر تاریخ فرهنگ و هنر و اقتصاد ایران و تشیع تأثیر عمیقی نهاد. بی شک زیارت قبور ائمه به ویژه امام رضا(ع) یکی از بهترین شعایر مذهبی شیعه بود که در طول تاریخ، مشتاقان و شیعیان از آن بهره مند گردیدند
در هنگام ورود امام رضا(ع) به ایران نیز عده ای از سادات به این سرزمین آمدند که بعدها تحت تعقیب عباسیان قرار گرفتند و عده زیادی از آنها در شهرهای مختلف به شهادت رسیدند و مزارهای هر یک به کانونی برای فرهنگ تشیع تبدیل گردید و موجبات گسترش شعائر و معارف شیعه را فراهم کرد.
بازتاب و تأثیرات حضور امام رضا(ع) در ایران
عوامل گرایش ایرانیان به تشیع چیست؟
در سایه سار شعر
هلا که فخر زمین، خاک آستانه توست
نگاه خلق جهان، در طواف خانه توست
تو ای طلیعه هشتم ز نور حضرت دوست
تشعشع دلم از نور جاودانه توست
به آسمان بلا هر کسی شود مجروح
نگاه ملتمسش سوی آشیانه توست
کبوتران دل اینجا شوند دست آموز
تحولات دل، اعجاز آب و دانه توست
ببین که ابر نگاهم ز شوق بارانی است
دخیل بسته یک لطف دوستانه توست
ولی نعمت من! صادقانه می گویم
بیا که در دل غمگین من، بهانه توست
(سید مصطفی حسینی راد، اشارات، شماره 141)
مولودیه در مدح حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرّضا علیه السلام
دریای دانش؛ به مناسبت ولادت حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع)
نگاهی به قدیمی ترین قصیده در مدح حضرت رضا علیه السلام
در مدح امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا (ع) و منقبت امیر المؤمنین علی (ع)
احتجاجات منظوم امام رضا علیه السلام
رشحاتی از قلم
چشمانم را برق می انداد، طلائی گنبدت؛ نگاهم از روی آن سر می خورد و مناره ها را صعود می کند و در کشاکش لغزیدن، آویزان ریسه ها می شود.
از فراز ایوان طلا، تا گلدسته های مسجد گوهرشاد، از وسیع صحن آزادی تا بهشت تالار آئینه.
و بعد از آن که بر مشبک آفتابی ضریحت فرود آمد، نرم نرمک به خود می آید و در جشن یازدهمین روز ذیقعده، صحن گونه هایم را چراغانی می کند.
صد و چهل و هشت سال پس از هجرت پیغمبر خاتم صلی الله علیه و آله وسلم، سالی که گردش دوران را محور است و روزی که لحظه های رو به شب را متوقّف می کند، مدینه طیّبه، رنگ تازه ای بر اندام خود می بیند و برای هشتمین بار، بر شجره طیّبه امامت، جوانه ای پلک می گشاید که با غبان طبیعت، او را به شکوفه ریزان باغستان ها، عقیقه می کند و پرندگان، نغمه هاشان را به پرواز درمی آورند.
زبده اصفیا، امام اتقیا، پناه غربا و شهید زهر جفا، علی بن موسی الرضا علیه السلام؛ از دامان خاتون عفّت، قدم می نهد بر دیدگان خاک، و فرمایش امام صادق علیه السلام به فرزندش امام کاظم علیه السلام، این گونه تجلّی می یابد:
«انّ عالم آل محمّدٍ لفی صلبک و لیْتنی أدْرکْته فانّه سمیّ امیرالمؤمنین علیًّ علیه السلام؛ به درستی که عالم آل محمد صلی الله علیه و آله وسلم در صلب توست، ای کاش من او را درک می کردم که او همنام امیرالمؤمنین علی علیه السلام است».
کتابشناسی امام رضا علیه السلام
1 آشنایی با قبله هفتم امام هشتم(ع) شامل شرح حال علی بن موسی الرضا(ع) از ولادت تا شهادت. ../ محمدباقر حسینی زفره ای اصفهانی، تهران، انتشارات لوح دانش، چاپ اول، 1378، 256 صفحه، وزیری
2 الامام علی بن موسی الرضا(ع) منادی توحید و امامت/ گروه تاریخ اسلام با نگارش محمدجواد معینی، احمد ترابی، مشهد، بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی، چاپ چهارم، 1380، 208 صفحه، وزیری
3 امام رئوف / مظهر حاجیان حسین آبادی، اصفهان، انتشارات همای رحمت، چاپ اول، 1384، 112 صفحه، رقعی
4 امام رضا(ع) / مجید کوثری، ویراستار ادبی؛ معصومه کوثری، ویراستار علمی منصور مرادی، تهران، انتشارات اندیشه کامیاب، چاپ اول، 1387، 64 صفحه، وزیری
5 امام رضا(ع)/ محمدرضا ناجی، تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول، 1387، 130 صفحه، رقعی
6 امام رضا(ع) را بهتر بشناسیم(سلسله مباحث اسلامی)/ فرهاد رضایی، مشهد، انتشارات همیاران جوان، چاپ اول، 1388، 36 صفحه، پالتویی
7 امام رضا(ع) امام هشتم شیعیان/ سید سعید ارجمند هاشمی، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1387، 80 صفحه، رقعی
کتابشناسی 110 اثر پژوهشی درباره امام رضا(ع)
نگارخانه
تصویر
عکس نوشته ولادت امام رضا علیه السلام
تصاویر قدیمی از حرم امام رضا علیه السلام
غبارروبی مضجع مطهر حضرت امام رضا (علیه‌السلام)
غبارروبی مضجع مطهر حضرت امام رضا با حضور رهبر انقلاب
سخن نگاشت زیارت امام رضا علیه السلام در کلام رهبر انقلاب
فیلم
مولودی خوانی میلاد امام رضا(ع)
آیت الله بهجت و امام رضا علیه السلام
غبارروبی مضجع مطهر امام رضا(ع) با حضور رهبر انقلاب
بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص دهه کرامت و ولادت امام رضا (ع)
دعایی که امام خامنه ای، در جوار حرم امام رضا (ع) کردند
نامه امام رضا علیه السلام به جناب عبدالعظیم حسنی علیه الرحمه
امام رضا علیه السلام، اسوه بصیرت
امام رضا علیه السلام در کلام بزرگان اهل سنت
آثار زیارت امام رضا علیه السلام - حجت الاسلام رفیعی
همه محتاج به توجه خاص حضرت رضا(ع) هستند
قسم به دیده ی یعقوب - مدح امام رضا(ع) - حاج محمود کریمی
مناجات (بهشت آرزو کردن اینجا حرومه) - حرم امام رضا (ع) - حاج محمود کریمی
پنج دقیقه خادم امام رضا علیه السلام باش ( دوربین مخفی )
صوت
مقام امام رضا علیه السلام از زبان آیت الله وحید خراسانی
دغدغه های امام رضا علیه السّلام نسبت به شیعیان - حجت الاسلام انصاریان
میلاد امام رضا علیه السلام - حاج محمود کریمی
ای سحر امام رضا، بال و پر امام رضا
میلاد امام رضا(ع) - از لطف التماس صداهای آهوان
میلاد امام رضا(ع) - ای مه ذیقعده امشب آفتاب آورده ای
میلاد امام رضا(ع) - شوری در سرم برپاست تا حرم
میلاد امام رضا(ع) - بارون خبر آورده برای طراوت دلای ما
میلاد امام رضا(ع) - وقتی میرم شاه نجف دلم هوایی میشه